کد مطلب:48760 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6692

گنجینه پرسمان » قرآن

چرا إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ به اين صورت آمده است؟

آية شريف إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ از آياتي است كه نكات تفسيري و ادبي فراواني دارد. به جهت مجمل بودن پرسش شما تنها به دو نكته اشاره ميشود:

الف ـ چرا فعل در اين آيه جمع آمده است؟

1. تعبير جمع انسان را از خودخواهي، استقلال شخصيت در عبادت دور ميكند.

2. اساس عبادت، به ويژه نماز بر پاية جمع و جماعت است.

ب ـ چرا مفعول بر فعل مقدم شده است؟

1. بر اساس قواعد عربي هنگامي كه مفعول بر فاعل مقدم شود، معناي حصر از آن فهميده ميشود و نتيجه آن توحيد افعالي و توحيد در عبادت خداي متعال است.

2. موحدي كه ذات اقدس خداوند را مالك همه چيز ميداند بيش از هر چيزي در عبادت، خداوند را مشاهده ميكند و با مقدم كردن ايّاك عبادت را حقّ انحصاري او ميداند.

3. عبادت كنندهاي كه ابتدا معبود را ميبيند و او را به عنوان جمال محض و كمال صرف ميشناسد، سختي و سنگيني عبادت برايش آسان ميشود.

4. شيطان در همة حالات، به ويژه در نماز، تمام نيروي خود را براي معبودتراشي بسيج ميكند. تعيين معبود از سوي نمازگرار در ابتداي نماز مانع از معبودتراشيهاي دروغين شيطان است.

5. عبادت سه ركن دارد: معبود، عابد و عمل عبادي. ركن اساسي از ميان اين سه معبود است. مقدم شدن معبود و نديدن عبادت و خود نشانه توحيد ناب است.

6. هر گفتگويي سه ركن دارد: مخاطب، متكلم و خطاب. در خصوص خطاب خداوند، اصالت، احترام و... از آنِ اوست. بنابراين سزاوار است كه مقدم شود.(ر.ك: تفسير تسنيم، آيت الله جوادي آملي، ج 1، ص 42 ـ 425، نشر اسرأ.)